Prawo autorskie w sieci rodzi wiele problemów z różnych powodów. Jednym z nich jest kwestia jurysdykcji innym prawa do utworu. Jak pogodzić własne potrzeby z obowiązującym prawem ?
Zgodnie z moją wcześniejszą zapowiedzią dzisiaj dodaję wpis, który powinien Ciebie zainteresować jeżeli jesteś programistą, grafikiem, webmasterem lub prowadzisz działalność w Internecie.
Dlaczego ?
Być może sam masz podobny problem.
Przygotowana przeze mnie formuła 10 pytań opiera się na wybraniu pewnych zagadnień. Każda sprawa jest indywidualna i charakteryzuje się swoim własnym, często mniej lub bardziej, rozbudowanym stanem faktycznym dlatego możliwym jest jedynie, abym w tym miejscu zasygnalizowała pewne kwestie.
1. Mam pisać/rozwijać aplikacje dla zagranicznego zleceniodawcy. W umowie zaznaczono, że prawem właściwym dla kontraktu jest prawo obce. Co to oznacza w praktyce?
Postanowienie w przedmiocie wyboru prawa właściwego dla zobowiązania umownego jest naturalną konsekwencją współpracy z zagranicznymi podmiotami. O wyborze prawa przesądza znajomość danego porządku prawnego lub korzystniejsze uregulowania.
Prawo właściwe dla kontraktu to innymi słowy prawo właściwe dla oceny istnienia i ważności umowy lub jeżeli jest to wyraźnie zaznaczone dla wybranej części kontraktu. Ocena odnosi się zatem zarówno do złożonych przez strony oświadczeń woli jak i ich formy. Przykładowo prawo obce może odmiennie regulować formę przejścia autorskich praw majątkowych.
Zanim podpiszesz umowę należy przeanalizować czy wybór prawa obcego jest korzystny dla Twoich interesów oraz zweryfikować czy prawo właściwe odnosi się rzeczywiście tylko do istnienia i ważności umowy czy też np. do jej wykonania lub jurysdykcji.
2. Piszę/rozwijam aplikacje webowe. Wiem, że w USA programy komputerowe się patentuje. Aplikacja stworzona została pod polski serwis. Czy amerykański patent może mnie obowiązywać?
Fakt, że serwis jest pisany w j.polskim/ dedykowany polskiej grupie odbiorców nie ma znaczenia dla oceny czy doszło do naruszenia prawa patentowego. Z Twojego punktu widzenia istotne jest prawo właściwe dla wykonania umowy (jeżeli zawierasz ją z zagranicznym podmiotem).
Faktycznie USA jest jednym z krajów, które wprowadziło możliwość patentowania programu komputerowego. Nie jest to jednak jedyne państwo. Co więcej Europejski Urząd Patentowy także dopuszcza możliwość patentowania programów komputerowych. Problematyka leży w interpretacji art. 52 Konwencji o udzielaniu patentów europejskich, a mianowicie technicznego charakteru programów komputerowych. W ostatnich latach obserwujemy liberalizację w ocenie kryteriów zdolności patentowej (kryterium nowości, poziomu technicznego oraz przemysłowego zastosowania).
To czy Twoja aplikacja narusza patent zależy od obowiązywania danego patentu na danym terytorium oraz w danym czasie. Wykonując aplikację powinieneś mieć to na uwadze. Może tak się zdarzyć, że aplikacja webowa jest objęta ochroną patentową nie tylko w USA, ale i na terenie Unii Europejskiej. Należy to zweryfikować, zwłaszcza gdy podpisujesz klauzulę o tym, iż aplikacja nie narusza praw osób trzecich.
3. Rozwijam serwis na domenie .com. Jaki wpływ na jurysdykcję ma nazwa domeny?“
Bardzo duży jeżeli mówimy o sporze domenowym. Wszelkie roszczenia na tym tle rozstrzygane będą bowiem przed National Arbitration Forum z siedzibą w Minneapolis w USA. Warto, żebyś wiedział, że nadzór nad domeną sprawuje VeriSign Global Registry Services, a zatem wszelki kontakt w sprawie adresu internetowego musi być prowadzony z tą organizacją.
4. Piszę/rozwijam aplikacje webowe i mobilne. Czy interfejs użytkownika można uznać za program komputerowy?
Interfejs jak i interfejs graficzny najczęściej jest uznawany za program komputerowy. Ochroną prawnoautorską objęta jest aplikacja ze względu na formę wyrażenia czyli kod źródłowy/kod obiektowy, który realizuje przesłankę twórczości i oryginalności. Dla odmiany zbiór samych funkcji, język programowania czy format plików danych używanych w ramach programu komputerowego nie podlega takiej ochronie.
5. Jestem twórcą utworu. Czy umowa o dzieło wystarczy do przeniesienia autorskich praw majątkowych?
Umowa taka powinna zawierać postanowienia dotyczące przeniesienia autorskich praw majątkowych do utworu. Warunkiem jest zawarcie jej w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Jest to wygodny i bezpieczny sposób przeniesienia praw także do przyszłego utworu. Nie jest to standardowa umowa o dzieło, gdyż zastosowanie do niej znajdują zarówno odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego jak i ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Przykładowo zgodnie z art. 52.1 Pr Aut samo przekazanie egzemplarza dzieła nie skutkuje przejściem autorskich praw majątkowych.
6. Prowadzę portal/stronę/internetową telewizję (w celach komercyjnych). W jaki sposób mogę wykorzystywać fragmenty z filmu, własnoręcznie wycięte kadry lub oficjalne trailery albo wykonane print screeny z gier komputerowych?
Wszystko zależy od przedstawionego materiału. Jeżeli kadry z filmu/gry komputerowej zostały rozpowszechnione (czyli udostępnione przez podmiot, który miał do tego prawo) praktycznie nie ma przeciwwskazań do udostępnienia ich na stronie/portalu czy transmitowaniu w internetowej telewizji, gdy przedstawiana jest recenzja filmu/zachęta pójścia do kina/obejrzenia filmu/zagrania w grę. Podobnie sytuacja wygląda w odniesieniu do oficjalnie udostępnionych trailerów.
Zawsze jednak należy sprawdzić jakie szczegółowe postanowienia w zakresie rozpowszechniania grafik/trailerów przewiduje podmiot uprawniony do rozporządzania nimi. Często producenci przekazują dodatkowo wiele materiałów reklamowych osobom, które kontaktują się z nimi w sprawie udostępnienia oficjalnych materiałów.
Jeżeli jednak wykonywane są samodzielnie print screeny z gier komputerowych czy filmu, a następnie rozpowszechniane to takie działanie nie mieści się w granicach prawa. Inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku tzw. fotosów kiedy fotograf wykonuje zdjęcia w trakcie kręcenia filmu. W tym przypadku prawo do dysponowania zdjęciami przysługuje fotografowi.
7. Czy mogę na łamach portalu/strony udostępniać miniatury grafik znalezionych w Google?
Tylko pod warunkiem, że autor grafiki wyraża na to zgodę.
8. Prowadzę portal informacyjny. Czy mogę publikować na nim fotografie o charakterze reporterskim znalezione w Internecie?
Nie każda fotografia reporterska może zostać uznana za dzieło autorskie. Jeżeli nie jest to nie podlega ochronie przewidzianej w ustawie. Jednakże ocena ta należy wyłącznie do sądu, który stwierdza zaistnienie bądź nie przesłanek utworu. Warto pamiętać, że brak inscenizacji nie przesądza jeszcze o tym, iż fotografia reporterska nie podlega ochronie. Obecnie taka linia orzecznicza jest powszechnie stosowana. Tak naprawdę nie da się w przypadku fotografii reporterskiej przyjąć ścisłych wytycznych. Wszystko zależy od konkretnego zdjęcia, które chciałbyś wykorzystać na łamach portalu.
Jeżeli portal informacyjny jest prasą to w ramach dozwolonego użytku publicznego można za jego pośrednictwem rozpowszechniać w celach informacyjnych już rozpowszechnione fotografie reporterskie. Twórcy przysługuje jednak prawdo do wynagrodzenia.
9. Jestem grafikiem i webmasterem. Czy mogę wykorzystać, w ramach tworzenia szablonu strony www, grafikę będącą odwzorowaniem Ipada/Iphone’a itp.?
Kształt Ipada/Iphone’a został zarejestrowany w większości państw jako wzór przemysłowy. Oznacza to, że konkurencja nie może wytwarzać wyglądających identycznie produktów. Jeżeli tworzysz grafikę nawiązującą do znanego produktu w celu ekspozycji, że określona usługa – np. aplikacja jest dostępna za pośrednictwem tego produktu to zasadniczo nie ma przeciwwskazań do takiego działania.
10. Co to jest klauzula opcji i pierwszeństwa?
Klauzula opcji może dotyczyć utworów, które już istnieją jak i przyszłych danego autora. Opcja to prawo wyboru do zawarcia umowy głównej. Tym samym klauzula może się znaleźć wyłącznie w umowie, która zawiera istotne postanowienia kształtujące przyszły kontrakt. Prawo opcji daje uprawnienie opcjobiorcy do zawarcia, w drodze jednostronnego oświadczenia woli, umowy np. dotyczącej pól eksploatacji utworu. Opcjobiorca rzecz jasna powinien otrzymać wynagrodzenie z tego tytułu, gdyż klauzula opcji zapewnia duży zakres uprawnień opcjodawcy. Klazulę opcji stosują najczęściej wydawcy.
Klauzula pierwszeństwa może być niekiedy kwalifkowana jako umowa opcji. Jeżeli nie jest to jej postanowienia szczegółowo odnoszą się do prawa pierwszeństwa zakreślonego w ustawie. Najczęściej klauzula obwarowana jest karą umowną i zapewnia ochronę eksploatującemu utwór.
Jeżeli masz jakikolwiek problem związany z cyfrowym prawem autorskim albo potrzebujesz porady w związku z zawarciem umowy lub prowadzeniem działalności w Internecie pamiętaj, że zawsze możesz do mnie napisać.
Autor grafiki promującej wpis: Matt D. Smith