Beata Marek, IT&IP Lawyer
Masz problem, który dotyczy tego zagadnienia?
Zadaj mi pytanie. To nic nie kosztuje. Postaram Ci się pomóc.
Ustawodawca wprowadził obowiązek utrwalania określonych czynności dokonywanych z udziałem konsumenta na trwałym nośniku (chodzi o to, aby przedsiębiorca nie mógł jednostronnie wprowadzać zmian). Za trwały nośnik będzie można uznać np. pocztę elektroniczną.
Zgodnie z definicją ustawową jest to materiał lub narzędzie umożliwiające konsumentowi lub przedsiębiorcy przechowywanie informacji kierowanych osobiście do niego, w sposób umożliwiający dostęp do informacji w przyszłości przez czas odpowiedni do celów, jakim te informacje służą, i które pozwalają na odtworzenie przechowywanych informacji w niezmienionej postaci.
Jeżeli Twoja e-usługa polega na świadczeniu treści cyfrowej zwróć koniecznie uwagę na dedykowane Tobie obowiązki i uprawnienia, które zostały omówione w poradniku.
Brak odpowiedzi konsumenta na niezamówione świadczenie nie stanowi zgody na zawarcie umowy (zwróć uwagę by każde świadczenie zostało prawidłowo zamówione).
Dopiero na tej podstawie możesz domagać się obowiązku zapłaty za świadczenie spełnione w okresie od momentu zawarcia umowy do momentu odstąpienia od umowy.
Kwotę zapłaty oblicza się proporcjonalnie do zakresu spełnionego świadczenia z uwzględnieniem uzgodnionej w umowie ceny lub wynagrodzenia. Jeżeli cena lub wynagrodzenie są nadmierne, podstawą obliczenia tej kwoty jest wartość rynkowa spełnionego świadczenia.
Jeżeli umowa jest zawierana w imieniu innego przedsiębiorcy, należy podać dane, o których mowa w pkt 2–4, które identyfikują tego przedsiębiorcę.
Informacje, o których mowa w pkt 9–11, można udzielić przy wykorzystaniu wzoru pouczenia o odstąpieniu od umowy, stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy.
Informacje, o których mowa powyżej powinny zostać udzielone w sposób odpowiadający rodzajowi użytego środka porozumiewania się na odległość (jeżeli zamówienie składane jest przez Internet to informacje nie mogą być dostarczone za pomocą np. faksu), w sposób czytelny i wyrażonych prostym językiem.
Jeżeli umowa zawierana przez Internet nakłada na konsumenta obowiązek zapłaty, jesteś zobowiązany dostarczyć konsumentowi w sposób jasny i widoczny, bezpośrednio przed złożeniem przez konsumenta zamówienia, informacji, o których mowa w pkt. 1, 5, 16 i 17.
Dodatkowo na stronach internetowych służących do prowadzenia handlu elektronicznego wskazuje się w sposób wyraźny, najpóźniej na początku składania zamówienia, jasne i czytelne informacje o ograniczeniach dotyczących dostarczania towaru (np. „nie wysyłamy poza obszar Unii Europejskiej”) oraz akceptowanych sposobach płatności (informacje te warto dodać w formularzu zamówienia).
- jeszcze przed zawarciem umowy jesteś zobowiązany udzielić kupującemu potrzebnych wyjaśnień o stosunkach prawnych i faktycznych dotyczących rzeczy.
- jeżeli kupującym jest konsument to dodatkowo jesteś obowiązany udzielić mu przed zawarciem umowy jasnych, zrozumiałych i niewprowadzających w błąd informacji w języku polskim, wystarczających do prawidłowego i pełnego korzystania z rzeczy sprzedanej. W szczególności pamiętaj by podać: rodzaj rzeczy (co jest przedmiotem umowy), określenie jej producenta lub importera. Przy pewnych kategoriach produktów (np. sprzęt elektroniczny) pamiętaj o podaniu znaku bezpieczeństwa i znaku zgodności, energochłonności i innych danych wskazanych w odrębnych przepisach (a także informacji o dopuszczeniu do obrotu w Rzeczypospolitej Polskiej – ma zastosowanie w przypadku przywozu towarów niewspólnotowych na obszar celny Unii Europejskiej).
- Jeżeli rzecz jest sprzedawana w opakowaniu jednostkowym lub w zestawie, informacje, o których mowa w pkt. poprzednim, powinny znajdować się na rzeczy sprzedanej lub być z nią trwale połączone. W pozostałych przypadkach powinieneś umieścić na stronie zakupowej produktu informację, która może być ograniczona do rodzaju rzeczy, jej głównej cechy użytkowej oraz wskazania producenta lub importera rzeczy.
- Na żądanie kupującego jesteś obowiązany wyjaśnić znaczenie poszczególnych postanowień umowy, zwłaszcza regulaminu (możesz stworzyć pomocniczą listę najczęściej zadawanych pytań – FAQ – ale tutaj chodzi o możliwość bezpośredniej komunikacji np. za pomocą e-maila czy np. chata z Tobą/wyznaczonym pracownikiem/prawnikiem).
Najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową jesteś zobowiązany uzyskać wyraźną zgodę konsumenta na każdą dodatkową płatność wykraczającą poza uzgodnione wynagrodzenie za główne obowiązki umowne (czyli na etapie akceptacji regulaminu).
Jeżeli podajesz numer telefonu przeznaczony do kontaktowania się z Tobą w sprawie zawartej umowy to opłata dla konsumenta za połączenie z tym numerem nie może być wyższa niż opłata za zwykłe połączenie telefoniczne zgodnie z pakietem taryfowym operatora, z którego korzysta konsument (nie ma potrzeby pisać, ale możesz „Stawka zgodna z cennikiem Twojego operatora” , podobnie jeżeli Twój telefon ma inny prefiks niż (+48) – „Stawka zgodna z cennikiem Twojego operatora jak za połączenie międzynarodowe”).
Przedsiębiorca nie może żądać od konsumenta opłaty za skorzystanie z określonego sposobu zapłaty przewyższającej poniesione przez przedsiębiorcę koszty w związku z tym sposobem zapłaty.
Oświadczenia mogą zostać wyrażone za pomocą domyślnie odznaczonych checkboxów/przycisków, które są czytelne i prawidłowo oznaczone (nie należy używać mniejszej czcionki , powinny być ułożone przed przyciskiem akceptującym złożenie zamówienia). Potwierdzenia złożenia oświadczeń powinny zostać zbiorczo przesłane za pomocą trwałego nośnika zarówno do przedsiębiorcy jak i konsumenta.
Złożenie oświadczeń jest bardzo ważne gdyż warunkuje prawidłowe zawarcie umowy.
Przykładowe oświadczenia:
Oświadczenia, które wynikają z odrębnych przepisów, a które powinny zostać wyrażone:
- informacje, o których mowa w pkt. V 1-21 poradnika, chyba że przedsiębiorca dostarczył konsumentowi te informacje na trwałym nośniku przed zawarciem umowy (regulamin na stronie internetowej nie jest trwałym nośnikiem),
- informację o udzielonej przez konsumenta zgodzie na dostarczenie treści cyfrowych w okolicznościach powodujących utratę prawa odstąpienia od umowy.
Konsument, który zawarł umowę na odległość może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów, z uwzględnieniem że:
- przedsiębiorca nie jest zobowiązany do zwrotu konsumentowi poniesionych przez niego dodatkowych kosztów gdy konsument wybrał sposób dostarczenia rzeczy inny niż najtańszy zwykły sposób dostarczenia oferowany przez przedsiębiorcę,
- konsument ponosi tylko bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy, chyba że przedsiębiorca zgodził się je ponieść lub/i nie poinformował konsumenta o konieczności poniesienia tych kosztów
- Jeżeli konsument wykonuje prawo odstąpienia od umowy po zgłoszeniu żądania, o którym mowa w pkt. IV poradnika
Bieg terminu do odstąpienia od umowy rozpoczyna się od dnia zawarcia umowy o świadczenie usługi, a jeżeli usługa polega na dostarczeniu towaru to odpowiednio:
- od objęcia rzeczy w posiadanie przez konsumenta lub wskazaną przez niego osobę trzecią inną niż przewoźnik
- jeżeli konsument zamówił wiele rzeczy, które są dostarczane osobno, partiami lub w częściach – od objęcia w posiadanie ostatniej rzeczy, partii lub części
- jeżeli umowa polega na regularnym dostarczaniu rzeczy przez czas oznaczony (np. prenumerata książek w formie papierowej) od objęcia w posiadanie pierwszej z rzeczy
Konsument może odstąpić od umowy, składając przedsiębiorcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Oświadczenie można złożyć na formularzu, którego wzór stanowi załącznik nr 2 do ustawy.
Do zachowania terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem.
Możesz zapewnić konsumentowi możliwość złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy drogą elektroniczną na 2 sposoby (pamiętaj jednak o późniejszym przesłaniu potwierdzenia jego przyjęcia za pomocą trwałego nośnika):
- przy wykorzystaniu wzoru formularza odstąpienia od umowy, stanowiącego załącznik nr 2 do ustawy,
- przez złożenie oświadczenia na stronie internetowej przedsiębiorcy.
W chwili odstąpienia przez konsumenta od umowy zawartej na odległość wygasają powiązane z nią umowy dodatkowe zawarte przez konsumenta, jeżeli na ich podstawie świadczenie jest spełniane przez przedsiębiorcę lub osobę trzecią na podstawie porozumienia z przedsiębiorcą.
Konsument nie ponosi kosztów związanych z wygaśnięciem tych umów, z wyjątkiem kosztów:
- dostarczenia rzeczy z jego woli w inny niż najtańszy zwykły sposób dostarczenia oferowany przez przedsiębiorcę,
- bezpośrednich kosztów zwrotu rzeczy o ile nie zgodził przyjąć ich na siebie przedsiębiorca,
- zapłaty za świadczenia spełnione do chwili odstąpienia od umowy (zgodnie z pkt. IV poradnika lub/i za treść cyfrową).
Jeżeli umowa dodatkowa została zawarta z osobą trzecią to przedsiębiorca informuje tę osobę o odstąpieniu przez konsumenta od umowy.
Przedsiębiorca dokonuje zwrotu płatności przy użyciu takiego samego sposobu zapłaty jakiego użył konsument, chyba że konsument wyraźnie zgodził się na inny sposób zwrotu, który nie wiąże się dla niego z żadnymi kosztami.
Jeżeli przedsiębiorca nie zaproponował, że sam odbierze rzecz od konsumenta, może wstrzymać się ze zwrotem płatności otrzymanych od konsumenta do chwili otrzymania rzeczy z powrotem lub dostarczenia przez konsumenta dowodu jej odesłania, w zależności od tego, które zdarzenie nastąpi wcześniej.
Jeżeli konsument wybrał sposób dostarczenia rzeczy inny niż najtańszy zwykły sposób dostarczenia oferowany przez przedsiębiorcę to przedsiębiorca nie jest zobowiązany do zwrotu konsumentowi poniesionych przez niego dodatkowych kosztów.
Konsument ma obowiązek zwrócić rzecz przedsiębiorcy lub przekazać ją osobie upoważnionej przez przedsiębiorcę do odbioru niezwłocznie, jednak nie później niż 14 dni od dnia, w którym odstąpił od umowy, chyba że przedsiębiorca zaproponował, że sam odbierze rzecz. Do zachowania terminu wystarczy odesłanie rzeczy przed jego upływem.
Konsument ponosi tylko bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy, chyba że przedsiębiorca zgodził się je ponieść lub nie poinformował konsumenta o konieczności poniesienia tych kosztów.
Pamiętaj, że konsument ma obowiązek do zapłaty wynagrodzenia za wykonywane świadczenie zgodnie z pkt. IV poradnika. Konsument nie może odstąpić od umowy (tym samym żadna ze stron nie może domagać się zwrotu) jeśli dostarczałeś treść cyfrową i prawidłowo zebrałeś oświadczenie o rezygnacji z prawa odstąpienia od umowy.
- odstąpił od umowy, a uprzednio nie wyraził zgody na spełnienie świadczenia przed upływem terminu do odstąpienia od umowy lub/i nie został poinformowany o utracie przysługującego mu prawa odstąpienia od umowy w chwili udzielania takiej zgody
- przedsiębiorca nie dostarczył potwierdzenia
Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej (czyli takiej umowy, która wiąże Ciebie z Twoimi Klientami), obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć. Strona, która odstępuje od umowy, może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Zwrot świadczenia na rzecz konsumenta powinien nastąpić niezwłocznie.
- o świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy;
- w której cena lub wynagrodzenie zależy od wahań na rynku finansowym, nad którymi przedsiębiorca nie sprawuje kontroli, i które mogą wystąpić przed upływem terminu do odstąpienia od umowy;
- w której przedmiotem świadczenia jest rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb;
- w której przedmiotem świadczenia jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu lub mająca krótki termin przydatności do użycia;
- w której przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w zapieczętowanym opakowaniu, której po otwarciu opakowania nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;
- w której przedmiotem świadczenia są rzeczy, które po dostarczeniu, ze względu na swój charakter, zostają nierozłącznie połączone z innymi rzeczami;
- w której przedmiotem świadczenia są napoje alkoholowe, których cena została uzgodniona przy zawarciu umowy sprzedaży, a których dostarczenie może nastąpić dopiero po upływie 30 dni i których wartość zależy od wahań na rynku, nad którymi przedsiębiorca nie ma kontroli;
- w której konsument wyraźnie żądał, aby przedsiębiorca do niego przyjechał w celu dokonania pilnej naprawy lub konserwacji; jeżeli przedsiębiorca świadczy dodatkowo inne usługi niż te, których wykonania konsument żądał, lub dostarcza rzeczy inne niż części zamienne niezbędne do wykonania naprawy lub konserwacji, prawo odstąpienia od umowy przysługuje konsumentowi w odniesieniu do dodatkowych usług lub rzeczy;
- w której przedmiotem świadczenia są nagrania dźwiękowe lub wizualne albo programy komputerowe dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;
- o dostarczanie dzienników, periodyków lub czasopism, z wyjątkiem umowy o prenumeratę;
- zawartej w drodze aukcji publicznej;
- o świadczenie usług w zakresie zakwaterowania, innych niż do celów mieszkalnych, przewozu rzeczy, najmu samochodów, gastronomii, usług związanych z wypoczynkiem, wydarzeniami rozrywkowymi, sportowymi lub kulturalnymi, jeżeli w umowie oznaczono dzień lub okres świadczenia usługi;
- o dostarczanie treści cyfrowych, które nie są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło się za wyraźną zgodą konsumenta przed upływem terminu do odstąpienia od umowy i po poinformowaniu go przez przedsiębiorcę o utracie prawa odstąpienia od umowy.
W razie opóźnienia w wydaniu rzeczy kupujący może wyznaczyć dodatkowy termin do wydania rzeczy, a po jego bezskutecznym upływie może od umowy odstąpić. Przepisy art. 492, art. 492 z indexem 1 i art. 494 Kodeksu Cywilnego stosuje się odpowiednio.
Wraz z przesłaniem rzeczy powinieneś dołączyć posiadane przez siebie dokumenty, które dotyczą rzeczy. Jeżeli treść takiego dokumentu dotyczy także innych rzeczy, sprzedawca obowiązany jest wydać uwierzytelniony wyciąg z dokumentu. Ponadto, jeżeli jest to potrzebne do należytego korzystania z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem, jesteś obowiązany załączyć instrukcję i udzielić wyjaśnień dotyczących sposobu korzystania z rzeczy.
Sprzedawca jest obowiązany wydać kupującemu wraz z rzeczą sprzedaną wszystkie elementy jej wyposażenia oraz sporządzone w języku polskim instrukcje obsługi, konserwacji i inne dokumenty wymagane przez odrębne przepisy.
Pamiętaj, że niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy przechodzi na kupującego-konsumenta dopiero z chwilą jej wydania (czyli gdy potwierdzi odbiór u kuriera). Jeżeli jednak na wybór przewoźnika nie miał wypłwu sprzedawca (np. konsument zażyczył sobie dostawę za pomocą innej firmy kurierskiej) to za wydanie rzeczy uważa się jej powierzenie przez sprzedawcę temu przewoźnikowi.
Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia).
Wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:
- nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia,
- nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór (nie pisz np. „kolory mogą się różnić” bo zostanie to uznane za klauzulę niedozwoloną. W przypadku ewentualnego sporu ocenie będzie podlegała strona ofertowa i przedmiot umowy),
- nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia,
- została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
Jeżeli kupującym jest konsument, na równi z zapewnieniem sprzedawcy traktuje się publiczne zapewnienia producenta lub jego przedstawiciela, czy osoby, która wprowadza rzecz do obrotu w zakresie swojej działalności gospodarczej oraz osoby, która przez umieszczenie na rzeczy sprzedanej swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego przedstawia się jako producent. (należy zatem zwrócić uwagę by np. opis produktu był zgodny).
Jeżeli oferujesz możliwość dowozu z montażem to rzecz sprzedana będzie miała wadę fizyczną w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te zostały wykonane przez Twój zespół. Jednakże jeżeli nie oferujesz takiej usługi to rzecz i tak będzie miała wadę jeżeli po złożeniu przez kupującego (nie musi to być konsument), który postąpił według instrukcji otrzymanej od Ciebie, rzecz nie będzie nadawała się do poprawnego działania.
Jeżeli kupującym jest konsument, a wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego.
Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej, a także jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu. W razie sprzedaży prawa sprzedawca jest odpowiedzialny także za istnienie tego prawa (dotyczy to np. obrotu własnością intelektualną).
Gdy przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku albo rzeczy mające powstać w przyszłości, będziesz zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili wydania rzeczy. Jednakże tylko w relacji z innym przedsiębiorcą. Jeżeli towar zakupił konsument zwolnienie nie znajduje zastosowania.
Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymienisz rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usuniesz. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady.
Jeżeli kupującym jest konsument, może zamiast zaproponowanego przez Ciebie usunięcia wady żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo zamiast wymiany rzeczy żądać usunięcia wady, chyba że doprowadzenie rzeczy do zgodności z umową w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów w porównaniu ze sposobem proponowanym przez Ciebie. Przy ocenie nadmierności kosztów uwzględnia się wartość rzeczy wolnej od wad, rodzaj i znaczenie stwierdzonej wady, a także bierze się pod uwagę niedogodności, na jakie narażałby kupującego inny sposób zaspokojenia.
Obniżona cena powinna pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość rzeczy z wadą pozostaje do wartości rzeczy bez wady.
Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wady.
Jesteś obowiązany wymienić rzecz wadliwą na wolną od wad lub usunąć wadę w rozsądnym czasie bez nadmiernych niedogodności dla kupującego.
Sprzedawca może odmówić zadośćuczynienia żądaniu kupującego jeżeli doprowadzenie do zgodności z umową rzeczy wadliwej w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo w porównaniu z drugim możliwym sposobem doprowadzenia do zgodności z umową wymagałoby nadmiernych kosztów. Jeżeli kupującym jest przedsiębiorca, sprzedawca może odmówić wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady także wtedy, gdy koszty zadośćuczynienia temu obowiązkowi przewyższają cenę rzeczy sprzedanej.
Jeśli sprzedajesz towary wymagające montażu to koniecznie zwróć uwagę, że jeżeli rzecz wadliwa została zamontowana, kupujący może żądać od Ciebie demontażu i ponownego zamontowania po dokonaniu wymiany na wolną od wad lub usunięciu wady. W razie niewykonania tego obowiązku kupujący jest upoważniony do dokonania tych czynności na Twój koszt i niebezpieczeństwo.
Możesz odmówić demontażu i ponownego zamontowania, jeżeli koszt tych czynności przewyższa cenę rzeczy sprzedanej.
Jeżeli kupującym jest konsument, może on żądać od Ciebie demontażu i ponownego zamontowania. Jest on jednak obowiązany ponieść część związanych z tym kosztów przewyższających cenę rzeczy sprzedanej. Konsument może jednak wybrać inną formę i żądać od Ciebie zapłaty części kosztów demontażu i ponownego zamontowania, do wysokości ceny rzeczy sprzedanej.
Kupujący, który wykonuje uprawnienia z tytułu rękojmi, jest obowiązany na koszt sprzedawcy dostarczyć rzecz wadliwą do miejsca oznaczonego w umowie sprzedaży, a gdy takiego miejsca nie określono w umowie – do miejsca, w którym rzecz została wydana kupującemu.
Jeżeli ze względu na rodzaj rzeczy lub sposób jej zamontowania dostarczenie rzeczy przez kupującego byłoby nadmiernie utrudnione, kupujący obowiązany jest udostępnić rzecz sprzedawcy w miejscu, w którym rzecz się znajduje.
Powyższe dwa zapisy stosuje się do zwrotu rzeczy w razie odstąpienia od umowy i wymiany rzeczy na wolną od wad. W tych przypadkach koszty wymiany lub naprawy ponosi sprzedawca. W szczególności obejmuje to koszty demontażu i dostarczenia rzeczy, robocizny, materiałów oraz ponownego zamontowania i uruchomienia.
Jesteś zobowiązany przyjąć od kupującego rzecz wadliwą w razie wymiany rzeczy na wolną od wad lub odstąpienia od umowy.
Jeżeli kupujący będący konsumentem zażądał wymiany rzeczy lub usunięcia wady albo złożył oświadczenie o obniżeniu ceny, określając kwotę, o którą cena ma być obniżona, a sprzedawca nie ustosunkował się do tego żądania w terminie 14-dni, uważa się, że żądanie to uznał za uzasadnione.
Przy sprzedaży między przedsiębiorcami kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie przed jego upływem zawiadomienia o wadzie.
W przypadkach przewidzianych w dwóch powyższych zapisach utrata uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy nie następuje mimo niezachowania terminów do zbadania rzeczy przez kupującego lub do zawiadomienia sprzedawcy o wadzie, jeżeli sprzedawca wiedział o wadzie albo zapewnił kupującego, że wady nie istnieją.
Jeżeli z powodu wady fizycznej rzeczy sprzedanej kupujący złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny, może on żądać naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wiedząc o istnieniu wady, choćby szkoda była następstwem okoliczności, za które sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności, a w szczególności może żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosztów odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia rzeczy oraz zwrotu dokonanych nakładów w takim zakresie, w jakim nie odniósł korzyści z tych nakładów. Nie uchybia to przepisom o obowiązku naprawienia szkody na zasadach ogólnych.
Powyżej określony zapis poradnika stosuje się także do dostarczenia rzeczy wolnej od wad zamiast rzeczy wadliwej albo usunięcia wady przez sprzedawcę.
Jeżeli dopuścisz się zwłoki z odebraniem rzeczy, kupujący może odesłać rzecz na Twój koszt i niebezpieczeństwo.
W relacji z przedsiębiorcą kupujący jest uprawniony, a gdy Twój interes tego wymaga – obowiązany – sprzedać rzecz z zachowaniem należytej staranności, jeżeli istnieje niebezpieczeństwo pogorszenia rzeczy. O zamiarze sprzedaży kupujący powinien w miarę możliwości Ciebie zawiadomić, w każdym zaś razie powinien wysłać zawiadomienie niezwłocznie po dokonaniu sprzedaży. Kupujący może również odesłać rzecz sprzedawcy na Twój koszt i niebezpieczeństwo.
Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości – przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Jeżeli kupującym jest konsument a przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu.
Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady. Jeżeli kupującym jest konsument, bieg terminu przedawnienia nie może zakończyć się przed upływem terminu określonego w powyższym zapisie. Stosuje się także do rękojmi za wady prawne rzeczy sprzedanej. Bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym kupujący dowiedział się o istnieniu wady, a jeżeli kupujący dowiedział się o istnieniu wady dopiero na skutek powództwa osoby trzeciej – od dnia, w którym orzeczenie wydane w sporze z osobą trzecią stało się prawomocne.
W terminach określonych w powyższym akapicie kupujący może złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny z powodu wady rzeczy sprzedanej. Jeżeli kupujący żądał wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady, bieg terminu do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy albo obni-żeniu ceny rozpoczyna się z chwilą bezskutecznego upływu terminu do wymiany rzeczy lub usunięcia wady. Stosuje się takze do rękojmi za wady prawne rzeczy sprzedanej.
W razie dochodzenia przed sądem albo sądem polubownym jednego z uprawnień z tytułu rękojmi termin do wykonania innych uprawnień, przysługujących kupującemu z tego tytułu, ulega zawieszeniu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Stosuje się także do rękojmi za wady prawne rzeczy sprzedanej.
Powyższy zapis jest adekwatny do postępowania mediacyjnego, przy czym termin do wykonania innych uprawnień z tytułu rękojmi, przysługujących kupującemu, zaczyna biec od dnia odmowy przez sąd zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem lub bezskutecznego zakończenia mediacji. Stosuje się także do rękojmi za wady prawne rzeczy sprzedanej.
Upływ terminu do stwierdzenia wady nie wyłącza wykonania uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli sprzedawca wadę podstępnie zataił.
Jeżeli określony przez Ciebie lub producenta termin przydatności rzeczy do użycia kończy się po upływie dwóch lat od dnia wydania rzeczy kupującemu, jesteś odpowiedzialny z tytułu rękojmi za wady fizyczne tej rzeczy stwierdzone przed upływem tego terminu. Warto abyś miał na uwadze, że upływ terminu do stwierdzenia wady nie wyłącza wykonania uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli sprzedawca wadę podstępnie zataił.
Jeżeli z powodu wady prawnej rzeczy sprzedanej kupujący złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny, może on żądać naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wiedząc o ist-nieniu wady, choćby szkoda była następstwem okoliczności, za które sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności, a w szczególności może żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosztów odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia rzeczy, zwrotu dokonanych nakładów w takim zakresie, w jakim nie odniósł z nich korzyści, a nie otrzymał ich zwrotu od osoby trzeciej, oraz zwrotu kosztów procesu. Nie uchybia to przepisom o obowiązku naprawienia szkody na zasadach ogólnych. Stosuje się to odpowiednio w razie dostarczenia rzeczy wolnej od wad zamiast rzeczy wadliwej.
Odpowiedzialność określoną w powyższym akapicie ponosi także poprzedni sprzedawca, który wiedząc o wadzie rzeczy, nie poinformował o niej kupującego lub sporządził instrukcję montażu i uruchomienia dołączoną do rzeczy, jeżeli wada powstała na skutek zamontowania i uruchomienia rzeczy przez konsumenta zgodnie z tą instrukcją.
Możesz żądać naprawienia poniesionej szkody od tego z poprzednich sprzedawców, wskutek którego działania lub zaniechania rzecz stała się wadliwa. Roszczenie przedawnia się jednak z upływem sześciu miesięcy. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem poniesienia kosztów przez sprzedawcę w wyniku wykonania uprawnień z tytułu rękojmi przez konsumenta, nie później jednak niż w dniu, w którym powinieneś wykonać swoje obowiązki wobec konsumenta.
Jeżeli sąd oddali powództwo o naprawienie szkody stwierdzając, że strona pozwana nie była odpowiedzialna za powstanie wady rzeczy, bieg terminu przedawnienia w stosunku do wszystkich pozostałych sprzedawców nie może zakończyć się przed upływem sześciu miesięcy od dnia, w którym orzeczenie oddalające powództwo stało się prawomocne.
Oprócz obowiązków i uprawnień wskazanych powyżej należy pamiętać, że każda ze stron może domagać się naprawienia szkody (należy jednak wykazać rozmiar poniesionej szkody co pod względem dowodwym nie zawsze jest łatwe).
Odpowiedzialności, o której mowa w niniejszym punkcie poradnika nie można wyłączyć ani ograniczyć.
Udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone w reklamie.
Obowiązki gwaranta mogą w szczególności polegać na zwrocie zapłaconej ceny, wymianie rzeczy bądź jej naprawie oraz zapewnieniu innych usług.
Jeżeli została udzielona gwarancja co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że gwarant jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, o ile wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w oświadczeniu gwarancyjnym.
Jeżeli nie zastrzeżono innego terminu, termin gwarancji wynosi dwa lata licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana (w relacji z przedsiębiorcami można ograniczyć okres gwarancyjny).
Gwarant formułuje oświadczenie gwarancyjne w sposób jasny i zrozumiały, a gdy rodzaj informacji na to pozwala – w powszechnie zrozumiałej formie graficznej. Jeżeli rzecz jest wprowadzana do obrotu w Rzeczypospolitej Polskiej, oświadczenie gwarancyjne sporządza się w języku polskim (zwróć uwagę czy towary, które sprzedajesz mają gwarancję w j.polskim). Wymagania używania języka polskiego nie stosuje się tylko do nazw własnych, znaków towarowych, nazw handlowych, oznaczeń pochodzenia towarów oraz zwyczajowo stosowanej terminologii naukowej i technicznej.
Oświadczenie gwarancyjne powinno zawierać podstawowe informacje potrzebne do wykonywania uprawnień z gwarancji, w szczególności:
- nazwę i adres gwaranta lub jego przedstawiciela w Rzeczypospolitej Polskiej,
- czas trwania i terytorialny zasięg ochrony gwarancyjnej,
- uprawnienia przysługujące w razie stwierdzenia wady, a także stwierdzenie, że gwarancja nie wyłącza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających z przepi-sów o rękojmi za wady rzeczy sprzedanej.
Uprawniony z gwarancji może żądać od gwaranta wydania oświadczenia gwarancyjnego utrwalonego na papierze lub innym trwałym nośniku (dokument gwarancyjny).
Wraz z rzeczą sprzedaną jesteś zobowiązany do wydania dokumentu gwarancyjnego oraz sprawdzenia zgodności znajdujących się na rzeczy oznaczeń z danymi zawartymi w dokumencie gwarancyjnym, stanu plomb i innych umieszczonych na rzeczy zabezpieczeń.
Kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji.
Jednakże w razie wykonywania przez kupującego uprawnień z gwarancji bieg terminu do wykonania uprawnień z tytułu rękojmi ulega zawieszeniu z dniem zawiadomienia sprzedawcy o wadzie. Termin ten biegnie dalej od dnia odmowy przez gwaranta wykonania obowiązków wynikających z gwarancji albo bezskutecznego upływu czasu na ich wykonanie.
Gwarant jest obowiązany wykonać swoje obowiązki w terminie określonym w treści oświadczenia gwarancyjnego, a gdy go nie określono – niezwłocznie, ale nie później niż w terminie czternastu dni, licząc od dnia dostarczenia rzeczy przez uprawnionego z gwarancji, oraz dostarczyć mu rzecz na swój koszt do miejsca wskazanego w gwarancji lub do miejsca, w którym rzecz została wydana przy udzieleniu gwarancji, chyba że z okoliczności wynika, iż wada powinna być usunięta w miejscu, w którym rzecz znajdowała się w chwili ujawnienia wady.
Jeżeli konsument zamówił dzieło będące rzeczą ruchomą:
- jesteś zobowiązany niezwłocznie wydać rzecz kupującemu, nie później niż trzydzieści dni od dnia zawarcia umowy, chyba że umowa stanowi inaczej. W razie opóźnienia kupujący może wyznaczyć dodatkowy termin do wydania rzeczy, a po jego bezskutecznym upływie może od umowy odstąpić. Przepisy art. 492, art. 492 z indexem 1 i art. 494 Kodeksu Cywilnego stosuje się odpowiednio.>
- Jeżeli kupującym jest konsument, jesteś obowiązany udzielić mu przed zawarciem umowy jasnych, zrozumiałych i niewprowadzających w błąd informacji w języku polskim, wystarczających do prawidłowego i pełnego korzystania z rzeczy sprzedanej. W szczególności należy podać: rodzaj rzeczy, określenie jej producenta lub importera, znak bezpieczeństwa i znak zgodności wymagane przez odrębne przepisy, informacje o dopusz-czeniu do obrotu w Rzeczypospolitej Polskiej oraz, stosownie do rodzaju rzeczy, określenie jego energochłonności, a także inne dane wskazane w odrębnych przepisach.
- Jeżeli rzecz jest sprzedawana w opakowaniu jednostkowym lub w zestawie, informacje, o których mowa w powyższym punkcie, powinny znajdować się na rzeczy sprzedanej lub być z nią trwale połączone. W pozostałych przypadkach sprzedawca jest obowiązany umieścić w miejscu sprzedaży informację, któ-ra może być ograniczona do rodzaju rzeczy, jej głównej cechy użytkowej oraz wskazania producenta lub importera rzeczy.
- Na żądanie kupującego sprzedawca jest obowiązany wyjaśnić znaczenie poszczególnych postanowień umowy.
- Sprzedawca jest obowiązany wydać kupującemu wraz z rzeczą sprzedaną wszystkie elementy jej wyposażenia oraz sporządzone w języku polskim in-strukcje obsługi, konserwacji i inne dokumenty wymagane przez odrębne przepisy.
- Z chwilą wydania rzeczy sprzedanej przechodzą na kupującego korzyści i ciężary związane z rzeczą oraz niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy.
- Jeżeli strony zastrzegły inną chwilę przejścia korzyści i ciężarów, poczytuje się w razie wątpliwości, że niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy przechodzi na kupującego z tą samą chwilą.
- Jeżeli rzecz sprzedana ma zostać przesłana przez sprzedawcę kupują-cemu będącemu konsumentem, niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy przechodzi na kupującego z chwilą jej wydania kupującemu. Za wydanie rzeczy uważa się jej powierzenie przez sprze-dawcę przewoźnikowi, jeżeli sprzedawca nie miał wpływu na wybór przewoźnika przez kupującego. Postanowienia mniej korzystne dla ku-pującego są nieważne.
- Do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. Odpowiedzialność przyjmującego zamówienie jest wyłączona, jeżeli wada dzieła powstała z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez zamawiającego. Jeżeli zamawiającemu udzielono gwarancji na wykonane dzieło, przepisy o gwarancji przy sprzedaży stosuje się odpowiednio.
- ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. z 2012 r. poz. 1225)
- ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 141, poz. 1176, z późn. zm.9)
Warto nadmienić, że w zakresie telemarketingu wprowadzono zakaz używania telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i automatycznych systemów wywołujących dla celów marketingu bezpośredniego, chyba że abonent lub użytkownik końcowy uprzednio wyraził na to zgodę (zmniejszy to z pewnością ilość spamu).
Istotnym novum jest także, że przedsiębiorca, który w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa zawierając umowę z konsumentem nie spełni wymagań dotyczących udzielenia informacji lub wydania dokumentu, przewidzianych w przepisach ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. poz. 827), podlegać będzie karze grzywny (wykroczenie)
Doprecyzowaniu uległa definicja konsumenta, zgodnie z którą jest to osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową (w praktyce Twojego obrotu nic się nie zmienia).